Kompresör Türleri

Kompresör hakkında yapılan çalışmalar özellikle 1860’lı yıllardan sonra yaşanmış ve bu konuda önemli gelişmeler kaydedilmiştir.

İlk olarak sıkıştırma ile soğutma aynı anda yapılmıştır ve Vidalı kompresör yapılan çalışmaların ilk adımını oluşturmuştur. Bu yöntemle silindirin jetini fışkırtması sorunu ortaya çıkmıştır. Fakat ortaya çıkartılan bu kompresör sistemleri sorunsuz bir performans sağlamamıştır.

Yapılan çalışmaların sonucunda çalışma şekline göre altı çeşit kompresör sistemi ortaya çıkmıştır. Bunlar; ileri- geri çalışan kompresör sistemi, dönel kompresör sistemi, merkezkaç kompresör, eksenel akımlı kompresör sistemi, dönel pozitif yer değiştirmeli kompresör sistemi, jet kompresör sistemi, hidrolik kompresör sistemi, gaz ve buhar kompresör sistemidir.

İleri – Geri Kompresörler

İleri, geri hava kompresörleri, pistonun ileri ve geri hareket etmesiyle havayı sıkıştırarak üretim sağlar.

Dönemsel Kompresörler

Dönel kompresörler 3 çeşit den oluşmaktadır.

1-) Merkezkaç kompresörleri

2-) Eksenel akımlı kompresörleri

3-) Dönel pozitif yer değiştirmeli kompresörleri

Merkezkaç Kompresörler

Hava veya başka gaz, merkezi olarak dairesel hazneye alınmaktadır. Hava dairesel merkezin içinde dönme hareketi sonucu merkez kaç gücü altında hızlanır. Fakat dış kısıma geldiğinde hızını düşürür. Bernouilli ilkesine göre hızın düşmesi, basıncın da artmasını sağlar. Hava toplama halkasına alınarak dışa atılır.

Endüstriyel makine yüksek bir hızla döndüğü için dengelenmiş ağırlık merkezinin ekseni üzerinde olması gerekir. Ufak bir kayma bile makine de büyük bir titreşime ve hasarlanmasına neden olabilir. Merkez Kaç türleri, basit kullanışlı kompresörlerdir. Kapakçıklara ihtiyaç gösterilmezler. Yağlama yapmadığından, basınçlı hava da yağ buharı oluşturmaz. Dairesel yataklarından başka sürtünen parçalar olmadığından üretim masrafı da oldukça düşüktür. Yüksek hızından dolayı büyük miktardaki havayı, yüksek olmayan basınca indirgemek mümkün kılar. Basınçlı hava sürekli dışa aktarılır. Basınç dalgalanmalarını düzenleyecek bir merkez hazneye ihtiyaç duymaz.

Tek kademeli 0,5 kgf/cm2 özelliklerine sahip kompresör yetiyor olmasına rağmen, daha yüksek basınçlar için daha seri kompresörlere ihtiyaç duyulabilir. 2,5 kgf/cm2 ve üstü basınçlar için merkez soğutması gerekebilir. Bu gibi durumlarda bir devreden diğer bir devreye geçen havanın sıcaklığı düşülerek soğutma sağlanır.

Eksenel Akımlı Kompresörler

Hava dönme eksenine paralel olarak devreye girerek, helisel şekilde ilerler. Böylece basınç, sürekli artar. Çalışma sistemi türbinin tersine uygundur.

Eksenel akımlı kompresörün parçaları:

1-) Pervane ve ya türbin kanatları olan ve kompresörün iç cidalarını meydana getiren kısım.
2-) Çıkış kısmını oluşturan ve dönen kısımları mesnetleyen yatak tarafı
3-) Duran ve kompresörün dış cidarlarını oluşturan kısım. Montaj kolaylığı için iki yarı daire şeklinde üretilir. İçerisinde helisel olan ve pervane kısımları ile uyuşan kanallar mevcuttur.
4-) Üretim aşamasında giren hava hızlandırılır. Daha sonra bu hız düşürülür. Bernouilli ilkesine göre basınç yükselir.

Özellikleri:

Puzzle mantığı ile çalışan, küçük yer kaplaması, dairesel noktaların merkezi bulunması, merkez kaç gücünün düşük olması.

Dönel Pozitif Yer Değiştirmeli Kompresörler

Bunun gibi pompalar, hava dış merkezi pompalarla bir birini takip eden küçük hacimlere alınırlar. Hacim azaldıkça, basıncın artmasını sağlar. Motorun dönen parçası, akışkanı girişinden çeker, etrafında dairesel olarak döndürür ve çıkışındaki yüksek basınç bölümüne aktarır.

Doğalgaz endüstrisinde gaz ölçüsü olarak da kullanılır. İçinde is vb. yabancı madde bulunan gazlar, kolayca bu kompresörden geçer.

Jet Kompresörleri

İki türde mevcuttur.

1-) Hidrolik kompresörler
2-) Gaz ve buhar kompresörleri

Hidrolik Kompresörleri

Düşen suyu veya basıncın altındaki suyu, endüstriyel herhangi bir hareketli parça kullanmadan, havaya basıncı uygulayarak kullanan kompresörlerdir. En basit yüksek seviyeli su kütlesi, düşük seviyeye inerken havaya basınç uygular. Bundan sonra basınçlı havadan su hemen ayrılır.

Bunların da en yenileri TAYLOR Kompresörleri diye adlandırılır. İlk kurulum masrafı yüksek olmasına rağmen, ileriye dönük verimi hesaplandığında maliyeti, çok daha aşağılara düşürür.

Gaz ve Buhar Kompresörleri

Esas olarak basınçlı havanın ve ya buharın çıkış sağladığı ağız bulunur. Bu ağızdan yüksek basınçlı hava çıkarken genişleyerek, hızlı hareketi sayesinde havayı beraberinde götürür. Daha sonra azalan kinetik enerji, basıncın da artmasını getirir. Bu tür de pompalar, özellikle buharın zararlı etkisinin bulunmadığı yerlerde hava üfleme, ısı pompalarında ve havalandırma makinalarında termo kompresör olarak kullanırlar. Bu tür kompresörler, basit olup, hareketli bir parçası da yoktur. Kullanımı kolay ve servis bakım masrafı da oldukça düşüktür. Bunun karşılığında pompa verimi düşük olması en önemli sakıncasını teşkil eder.

Pistonlu Kompresörler

Pistonlu hava kompresörleri başlıca krank, karter, piston ve silindirlerden oluşan kompresörlerdir. İçlerindeki krank miline bağlı olarak ileri-geri hareket eden piston veya pistonlar sayesinde, yerleştirildiği silindirin içerisine havayı emer ve bu havayı sisteme gönderir. Havanın pistonun etkisiyle sağlanmasından dolayı bu kompresörlere Pistonlu Hava Kompresörü denilmektedir.

Pistonlu hava kompresörleri motordan aldığı hareketle, kompresör içerisindeki krank milinin belirli bir eksende dönmesini sağlar. Krank milinin yapısı sayesinde biyel kolu adı verilen piston desteği ileri geri hareket eder. İleri hareketinde havayı sisteme aktaran pistonlar, geri hareketinde ise havayı silindirin içerisine çeker. Ayrıntılı mühendislik ve hesaplamalar gerektiren bu sistem sayesinde hava sisteme veya hava tankına aktarılmış olur.

Pistonlu Kompresör Çeşitleri

Kayış Kasnaklı Pistonlu Kompresörler
Akuple Pistonlu Kompresörler
Yüksek Basınçlı Pistonlu Kompresörler